Κερδοφόρος και δυναμικά αναπτυσσόμενος ο κλάδος της ιδιωτικής υγείας στην Ελλάδα σύμφωνα με μελέτη της Εθνικής Τράπεζας

Ένας ιδιαίτερα σημαντικός κλάδος για την ελληνική οικονομία, με κερδοφορία και συνεχείς προοπτικές ανάπτυξης τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, είναι αυτός των ιδιωτικών νοσοκομείων, ο οποίος έχει ευνοηθεί ιδιαίτερα, από τα προβλήματα των υπηρεσιών δημόσιας υγείας, με αποτέλεσμα το μερίδιο αγοράς να καλύπτει το 27% των συνολικών εσόδων του κλάδου το 2008, έναντι 13% που ήταν το 2000.

Επίσης σημαντικά κερδοφόρο κομμάτι των υπηρεσιών ιδιωτικής υγείας αποτελούν και τα μαιευτήρια, τα οποία κερδίζουν συνεχώς έδαφος, ενώ συνολικά όλοι οι ιδιωτικοί όμιλοι - εκτός από την εξωστρέφεια που επιδεικνύουν κυρίως στην Ν. Α. Ευρώπη και στην Τουρκία- στρέφονται και σε άλλες δραστηριότητες, όπως Κέντρα Αποκατάστασης και μονάδες βλαστοκυττάρων. Τα ιδιωτικά νοσοκομεία στην Ελλάδα μπορούν να προσελκύσουν αλλοδαπούς ασθενείς που επιζητούν προσιτές τιμές σε συνδυασμό με ποιοτικές υπηρεσίες και κορυφαίους ιατρούς - κυρίως για πλαστικές επεμβάσεις και εξωσωματική γονιμοποίηση.

Όσον αφορά την οικονομική ύφεση, είναι ελπιδοφόρο το γεγονός ότι αυτή δεν ακυρώνει, απλά καθυστερεί την περαιτέρω ανάπτυξη του κλάδου.

H μελέτη της Εθνικής Τράπεζας για τις ιδιωτικές κλινικές

Όπως αναφέρεται σε μελέτη της Εθνικής Τράπεζας (Διεύθυνση Σχεδιασμού και Οικονομικής Ανάλυσης) ο κλάδος των υπηρεσιών ιδιωτικής υγείας στην Ελλάδα, παρουσιάζει σημαντική ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια, η οποία αντανακλάται στη συνεχή αύξηση των συνολικών δαπανών υγείας ως ποσοστό του ΑΕΠ (από 6 ½ το 1990 σε 9½ το 2007), ξεπερνώντας το αντίστοιχο μερίδιο για τις χώρες του ΟΟΣΑ κατά ½ ποσοστιαία μονάδα.

Αύξηση του κύκλου εργασιών των ιδιωτικών κλινικών
Βάσει των προβλέψεων για την πορεία των δαπανών υγείας και του μεριδίου αγοράς του ιδιωτικού τομέα, ο κύκλος εργασιών των ιδιωτικών νοσοκομείων εκτιμάται ότι θα αυξηθεί με μέσο ετήσιο ρυθμό 3,5% στο διάστημα 2009-2010 και 8,5% στη συνέχεια έως το 2012. Όσον αφορά τα περιθώρια λειτουργικής κερδοφορίας, αναμένεται μικρή επιβράδυνση το 2009 έναντι του 2008, στο βαθμό που αυτή έχει ήδη εντοπισθεί στα αποτελέσματα εξαμήνου των μεγαλύτερων εταιρειών του κλάδου, υπό την επίδραση κυρίως της συγκράτησης των τιμών για ιατρικές υπηρεσίες, καθώς και των αυξημένων εξόδων λόγω λειτουργίας νέων κλινικών.

Στο 47% η ιδιωτική δαπάνη υγείας
Οι δαπάνες για υπηρεσίες υγείας έχουν αυξηθεί 4,5% ετησίως σε πραγματικούς όρους τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Το ποσοστό δαπανών υγείας στο ΑΕΠ, σύμφωνα με την μελέτη, είναι σχετικά υψηλό για το επίπεδο του κατά κεφαλήν εισοδήματος στην Ελλάδα. Κρίσιμος παράγοντας είναι το αυξημένο ποσοστό της ιδιωτικής δαπάνης που προσεγγίζει το 47% (έναντι 27% κατά μέσο όρο στις χώρες του ΟΟΣΑ). Οι δαπάνες νοσοκομειακής περίθαλψης αποτελούν ένα σταθερό ποσοστό των δαπανών υγείας τα τελευταία χρόνια (της τάξης του 35-40% - ποσοστό παρόμοιο με των χωρών του ΟΟΣΑ).

Ο δημόσιος τομέας δημιουργεί το περιβάλλον για την ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα υγείας
Τα προβλήματα των υπηρεσιών δημόσιας υγείας, έχουν δημιουργήσει το ''κατάλληλο περιβάλλον'' όπως φαίνεται, για να αναπτυχθεί ο κλάδος της ιδιωτικής υγείας στην χώρα μας, με αποτέλεσμα το μερίδιο αγοράς των ιδιωτικών νοσοκομείων να καλύπτει το 27% των συνολικών εσόδων του κλάδου το 2008 (από 13% το 2000). Παράλληλα, ο ιδιωτικός τομέας παροχής νοσοκομειακών υπηρεσιών εστιάζει σε niche αγορές και επιλέγει κυρίως "προσοδοφόρες" χειρουργικές περιπτώσεις σύντομης νοσηλείας.

Η στρατηγική ανάπτυξης των ιδιωτικών κλινικών
Η στρατηγική ανάπτυξης των ιδιωτικών νοσοκομείων στηρίζεται σε τρία ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα έναντι των δημοσίων:
•υψηλού επιπέδου υπηρεσίες φροντίδας
•μικροί χρόνοι αναμονής
•μηχανήματα σύγχρονης τεχνολογίας

Επενδύσεις στην υψηλή ιατρική τεχνολογία
Είναι χαρακτηριστικό ότι το 90% των ιδιωτικών επενδύσεων στοχεύει στην ιατρική τεχνολογία, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στο ΕΣΥ (το οποίο εστιάζει στην κατασκευή υποδομών) δεν ξεπερνά το 30%. Συγκεκριμένα, τα ιδιωτικά εστιάζουν τις επενδύσεις τους σε μηχανήματα τελευταίας τεχνολογίας που σχετίζονται με συχνές και προσοδοφόρες θεραπείες (όπως εγχειρίσεις καρδιάς, ορθοπεδικές ή ογκολογικές).

Υπό αυτές τις συνθήκες, το μερίδιο των ιδιωτικών νοσοκομείων σε σχέση με το σύνολο εκτιμάται ότι θα συνεχίσει να ανεβαίνει με ρυθμούς τουλάχιστον αντίστοιχους της τελευταίας δεκαετίας (σε 31% το 2012 από 27% το 2008).

Η ιδιωτική χρηματοδότηση των νοσοκομειακών δαπανών
Σύμφωνα με την μελέτη, το ποσοστό της ιδιωτικής χρηματοδότησης των νοσοκομειακών δαπανών στην Ελλάδα είναι 18% έναντι 14% στις χώρες του ΟΟΣΑ, ενώ οι προαναφερθείσες συνθήκες οδηγούν σε ένα περιθώριο λειτουργικής κερδοφορίας της τάξης του 15% (επίπεδο κοντά στο διεθνή μέσο όρο). Ωστόσο, η εικόνα αυτή δεν είναι ομοιόμορφη για το σύνολο του κλάδου, καθώς τα γενικά νοσοκομεία φαίνεται να υστερούν σε όρους κερδοφορίας - με τα περιθώρια λειτουργικού κέρδους να υπολείπονται σημαντικά έναντι εκείνων για τα μαιευτήρια (12% έναντι 33% αντίστοιχα στο διάστημα 2001-2007). Το γεγονός αυτό εν μέρει εξηγείται από:

•τις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες οι οποίες μπορούν σε ένα βαθμό να συγκρατήσουν το ύψος των νοσηλίων (σε αντίθεση με τα μαιευτήρια όπου οι πληρωμές γίνονται απευθείας από τους ασθενείς). Ως αποτέλεσμα το περιθώριο κέρδους ανά κλίνη είναι σχεδόν διπλάσιο στα μαιευτήρια (28% σε σχέση με 16,5%).
•το χαμηλό βαθμό κάλυψης των διαθέσιμων κλινών των ελληνικών γενικών νοσοκομείων (55-60% , έναντι 70-75% στα μαιευτήρια).

Μειωμένη πληρότητα στα ιδιωτικά μαιευτήρια μέχρι το 2012
Για την περίοδο 2010-2012, εκτιμάται ότι η αύξηση της πληρότητας των γενικών νοσοκομείων θα αντισταθμισθεί εν μέρει από τη μειωμένη πληρότητα και τιμολόγηση των μαιευτηρίων (λόγω της εισόδου νέων παικτών) με αποτέλεσμα οι δείκτες κερδοφορίας και πληρότητας να βελτιωθούν σε μικρό βαθμό. Μακροπρόθεσμα ωστόσο, η ωρίμανση του κλάδου (μετά την τρέχουσα περίοδο αναδιάρθρωσης) αναμένεται να αυξήσει σταδιακά την πληρότητα. Για παράδειγμα, άνοδος της πληρότητας σε 70% από 60-65% το 2012 (με σταθερό το μέσο όρο ημερών νοσηλείας) εκτιμάται ότι θα οδηγήσει σε άνοδο του περιθωρίου λειτουργικού κέρδους κοντά στον μακροχρόνιο μέσο όρο (17% έναντι 15% σήμερα).

Οι νοσοκομειακοί όμιλοι στην Ελλάδα
Η συνεχής μεγέθυνση των νοσοκομειακών ομίλων σε Ελλάδα και εξωτερικό αντικατοπτρίζεται σε ένα βαθμό στην έντονη αύξηση του κύκλου εργασιών την τελευταία τετραετία κατά 21%, η οποία ξεπερνά εκείνη των εταιρειών του κλάδου (αύξηση 17% στο αντίστοιχο διάστημα).

Ο περιορισμένος ρόλος της ιδιωτικής ασφάλισης (και αντίστοιχα ο αυξημένος ρόλος των ιατρών) λειτουργεί ως ανάχωμα στις ανταγωνιστικές πιέσεις στον κλάδο - εξασφαλίζοντας έτσι υψηλότερα περιθώρια κέρδους. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ελληνικοί όμιλοι είναι λιγότερο δανεισμένοι σε σχέση με το διεθνή μέσο όρο - γεγονός, ωστόσο, που συγκρατεί το ROE (απόδοση κεφαλαίων) σε χαμηλότερα από τα διεθνή επίπεδα.

Η επέκταση στις αγορές της ΝΑ Ευρώπης, η σημαντική αύξηση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ, το οποίο είναι χαμηλότερο του ευρωπαϊκού μέσου όρου κατά 25%, η αύξηση των δαπανών υγείας ως ποσοστό του ΑΕΠ, το οποίο είναι σχεδόν το ½ του ευρωπαϊκού μέσου όρου, η αύξηση των κλινών και η προώθηση του τουρισμού υγείας στην Ελλάδα και στις θυγατρικές εξωτερικού και η δημιουργία ειδικευμένων νοσοκομείων ή τμημάτων νοσοκομείων, αποτελούν τους άξονες για τις μακροπρόθεσμες προοπτικές του κλάδου.
Ο νοσοκομειακός τουρισμός άγγιξε διεθνώς τα 60 δις δολάρια το 2006 και εκτιμάται ότι θα προσεγγίσει τα 100 δις δολάρια το 2012 (McKinsey & Company estimates), με κινητήριες δυνάμεις το κόστος των επεμβάσεων και την αποφυγή του μεγάλου χρόνου αναμονής.

Οι κίνδυνοι για τον ιδιωτικό τομέα υγείας
Οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν τέλος για τον κλάδο τους οποίους θα πρέπει να λάβουν σοβαρά υπόψιν τους οι ιδιωτικές επιχειρήσεις, είναι: η επικείμενη είσοδος νέων παικτών, τα υψηλά ελλείμματα των δημόσιων ασφαλιστικών ταμείων (λόγω αυστηρότητας στη χορήγηση παροχών) και η αυξανόμενη διείσδυση των ιδιωτικών ασφαλιστικών οργανισμών.


Διαβάστε αναλυτικά την οικονομική μελέτη της Εθνικής Τράπεζας ΕΔΩ